Ni mniej ni więcej tylko do Trollhattanu w Szwecji.

I tak oto ostatni egzemplarz Rewolucji na Morzu opuszcza moje domostwo…

#żal #smutek #duma #jesień #depresja

Rejs z mewą w tle.

Ocena: 9 / 10

Szukasz zajęcia dla swojego bohatera? Poślij go w morze. Choćby siedział samotnie w łodzi niczym Hemingwayowski Santiago, temat sam się niechybnie narzuci. Jak nie ryba wychynie za burtą, to na balustradzie przycupnie jakiś ptak. Podobna myśl zaświtała w głowach Mateusza Skutnika i Jerzego Szyłaka, którzy w szóstym tomie „Rewolucji” postanowili zabrać nas w komiksowy rejs. Nie posiadacie państwo biletów? No. To wchodzimy.

Na pokładzie odpływającego parowca razem z nami znalazła się reprezentacja niemal całej przedwojennej socjety. Mamy więc wątłą milady w towarzystwie opiekuńczego małżonka, słynną trupę teatralną w przykuwających uwagę makijażach, zapalonego kinematografistę, pogrążonego w zawiłych obliczeniach naukowca, rodzinkę na wywczasie z nadpobudliwym synkiem Antonim. Jest wprawdzie i groźny przestępca, który za pomocą samorobnej maszynerii mordował ludzi na odległość, ale kto by tam się nim przejmował, oprócz czytelnika, skoro siedzi zakuty w kajdany w pilnie strzeżonej kajucie głęboko pod pokładem.

Te jakże sielankowe okoliczności przyrody musiała zmącić jakaś skaza, a przybrała ona postać mewy. Najpierw jednej, potem dwóch i więcej, bo skrzydlatych gapowiczów zwykle na statkach co niemiara.

Mając na uwadze, że ewentualna krytyka mogła się pojawić, autorzy musieli zrobić tak, żeby tej krytyki nie było. Tylko aplauz i zaakceptowanie. Sztandarowa seria Mateusza Skutnika przeszła więc w tym tomie swoistą metamorfozę. Podjęcie współpracy z Jerzym Szyłakiem, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Gdańskiego, z zamiłowania zaś scenarzystą komiksowym oscylującym pomiędzy brutalizmem a pornografią, zaowocowała odsunięciem na dalszy plan inspirowanej steampunkiem myśli technologicznej znanej z poprzednich tomów na rzecz bardziej uniwersalnego, klasycznie poprowadzonego dreszczowca. Świadom obranej konwencji przy pisaniu scenariusza autor przytępił nieco swe Szyłakowe ostrze – zrezygnował zupełnie z nagości, przemoc z kolei zaserwował z maestrią godną współczesnego Hitchcocka. „Rewolucje na morzu” to idealny wzorzec dla młodocianych autorów próbujących zgłębić trudną sztukę scenopisarstwa, komiksowego bądź filmowego. Dialogi ograniczone do niezbędnego minimum, umiejętnie zaznaczone motywy mające wzbudzić niepokój, narastający nastrój napięcia – długo można by wymieniać zastosowane chwyty, wyuczone na klasycznych przerażaczach zachodniej kinematografii.

Jest oczywiście też Skutnik, wybitnie uzdolniony artysta komiksowy, pomysłodawca serii. Gdyby urodził się dwadzieścia kilka lat wcześniej, stawiany byłby na równi z Tadeuszem Baranowskim, Januszem Christą, Grzegorzem Rosińskim czy Zbigniewem Kasprzakiem. Kto wie, może razem z tą ostatnią dwójką podbijałby dzisiaj frankofoński rynek? Jednakże kreska Skutnika pozbawiona jest mainstreamowych naleciałości swoich słynnych poprzedników. Bliżej mu do artystycznych wizji Joanna Sfara czy Nicolasa de Crécyego, chociaż wypracował absolutnie własną, odrębną stylistykę. „Rewolucje na morzu” to w zupełności „analogowe”, wykonane akwarelami dzieło. Nawet charakterystyczna faktura papieru, na którym powstawały rysunki, pełni tu doskonale swoją rolę – potęguje wrażenie przebywania na morzu, jakbyśmy czytali w rytmie powolnie kołyszących się przed oczami fal.

Osób niezorientowanych w komiksowych „Rewolucjach” niechaj nie zniechęci szóstka wymalowana na grzbiecie tomu. Od numeru piątego każdy z albumów opowiada osobną historię. Ta rozgrywająca się na morzu winna pojawić się na półce każdego, kto interesuje się szeroko pojętą kulturą. Choćby żaden inny polski komiks nie miał się tam nigdy więcej znaleźć.

Artur Maszota

Nie jestem fanbojem Skutnika. Nie mam żadnego starszego tomu jego Rewolucji (nad czym w sumie ubolewam). LubięPana Blakiego (zwłaszcza ten pierwszy zeszyt, którego nie posiadam). Generalnie podoba mi się styl i fantazja gościa, ale cały czas nie mogę ogarnąć tego, że fizjonomie części jego bohaterów wyglądają jak dupy, a dotychczasowe kooperacje z Jerzym Szyłakiem raczej mnie odrzucały. Po czym okazało się, że razem z Szyłakiem zrobił nowy tom Rewolucji, a wydawca z dumą orzekł że to najlepszy z dotychczasowych tomów cyklu.

No cóż.

Lata całe bojkotowałem Szyłaka, zapoznając się z jego komiksową twórczością raczej z ciekawości, jakiego typu ruchania zawarł w swoim scenariuszu tym razem. Ale Rewolucje to Rewolucje, a i stosunek do szyłakowych płodów zaczął mi się zmieniać, bo w miarę szperania odkryłem parę różnych rzeczy co mi jednak pasowały.

Mateusz, o ile pamiętam, określił kiedyś fabułę jako pozbawioną tak zwanych ‘szyłakizmów’, co od razu rozwiewa wątpliwości. Wspólnie (o ile pamiętam) pisany scenariusz dopasowany jest w pełni do specyfiki serii, nie wychylając się poza ustanowioną konwencję, a dla odmiany wnosząc niespotykany w niej dotąd poziom zabawy strukturą dzieła.

Dygresyjne info dla tych, co nie czytali, a oczekują orgii i gwałtów grupowych: nie. Nie w tym komiksie. Tu jest po prostu porządnie skrojona historia. Jak chcecie dymania, to się zawiedziecie.

A więc jest story, jest statek, jest morze. Sama historia jest raczej na poziomie przyczynowo-skutkowym nieskomplikowana i można by ją streścić w trzech zdaniach. Co innego klimat i atmosfera. Pozorna prostota zawiera w sobie liczne przeplatające się wątki, stopniowane napięcie, tajemnice i makabryczną kulminację. O ile kojarzę to są odwołania do poprzednich tomów cyklu (lata temu czytałem, nie bijcie ale nie pamiętam, choć kinematograf wyłapałem). Z drugiej strony to trochę taka alternatywna historia Titanika, ożeniona z Hitchcockiem i filmami katastroficznymi z lat 70-tych. Mateusz sam mówi że ten cykl to takie trochę historie alternatywne, takich zapomnianych, zagubionych wynalazków. Tutaj akurat nie chodzi o wynalazek a o statek. Może miał on rejs przed Titanikiem, ale tajemnica związana z rejsem jest zbyt ponura, by zachowały się przesłanki o tym statku? Kto to może wiedzieć?

Równocześnie z fabułą, napięciem i przeplataniem wątków, wchłaniając ten komiks, zorientowałem się że mam do czynienia z jedną z najlepiej skonstruowanych od strony formalnej fabuł komiksowych, z jakimi miałem ostatnio do czynienia. Wątki mieszają się ze sobą w sposób niesamowicie płynny i przemyślany. Całość, jak już pisałem i mówiłem parę razy, jest dla mnie komiksowym odpowiednikiem filmu zrobionego w jednym ujęciu. Uwaga narratorów płynnie przechodzi z jednego bohatera na drugiego w momencie gdy obaj się mijają, by towarzyszyć mu do momentu, w którym zawiesi się na przykład na widoku z za burty, czekając na wschód słońca, by dalej śledzić rozwój wypadków podążając za kimś innym. To jest precyzyjne i świetnie dopracowane. Miałem po lekturze dziką frajdę z czytania go po raz drugi, co mi się rzadko zdarza, a potem przejrzenia po raz trzeci, analizując przejścia narracyjne, co mi się już w ogóle nie zdarza. Nie wszystko się dla mnie w pewnym momencie kleiło, ale wszystko jest na planszach i na kadrach, nic pomiędzy. To się naprawdę kapitalnie klei.

Inna sprawa że porywa bardziej sposób sklejenia, niż sama fabuła.

Świetnie całości dopełniają skutnikowe akwarele. Nie przeszkadzało mi że w sumie perspektywy nie są wymyślne, albo widać bohaterów z boku, albo w rzucie izometrycznym. Dużo bardziej podobało mi się użycie akwarelek niż wcześniej, a niebieska paleta barw świetnie pasuje do morskiego klimatu. Chętnie bym zobaczył kiedyś komiks Skutnika pacnięty w całości akwarelami, bez autlajnów. Pewnie takie są, a ja się kompromituję że nie znam, ale fajnie miesza barwy, różnicuje tym plany, po prostu mi się to podoba.

Generalnie morskie Rewolucje to dla mnie polski komiks roku 2011. Chwilę się zastanawiałem czy palma pierwszeństwa nie należy się Czasem, ale jednak Na morzu wywołało we mnie większe zaciekawienie.

Gonzo

W najnowszym albumie “Rewolucji” autorzy po raz kolejny postawili na wyrafinowaną prostotę. Był to strzał w dziesiątkę. Widzimy, jak bohaterowie wchodzą na pokład. „Parostatkiem w piękny rejs”, chciałoby się zaśpiewać. Niestety, muszę rozczarować potencjalnych czytelników – twórcy prezentują o wiele wyższy poziom niż popularna piosenka.

„Rewolucje”: “Na morzu” pokazują, że można stworzyć trzymającą w napięciu historię za pomocą ekspresywnych obrazów. Na dodatek bez posługiwania się drastycznym realizmem czy kłującymi oko kontrastami. Całość, utrzymana w odcieniach szarości i błękitu, gdzieniegdzie ożywionego przez fiolet, jest bardzo spójna wizualnie. W bardzo przyjemny dla oka sposób wykorzystano delikatność akwareli, łącząc ją z czarną, zdecydowaną kreską. Efekt końcowy wzmacnia doskonałe kadrowanie – Mateusz Skutnik potrafi tak operować planszą, by jednocześnie sugestywnie opowiadała pewną historię i była zamkniętą, wyważoną całością.

W albumie zdołano również krótko scharakteryzować każdą z  postaci – gesty, ubiór, relacje z innymi, choć użyte niekiedy w sposób nieco stereotypowy, sprawiają, że bohaterowie przestają być jedynie papierowym fantazmatem, a stają się ludźmi z krwi i kości. Czytelnik może uznać poprzedzające właściwą akcję wprowadzenie za nieco przydługie, jednakże moim zdaniem jest ono fundamentalnym elementem opowieści – dzięki niemu mamy czas poznać osoby dramatu i ich pragnienia, tak by zżyć się z nimi choć przez chwilę.

Szczególnie istotna jest niepokojąca atmosfera parostatku, który zamiast bezpiecznego schronienia, staje się swoistą twierdzą, z której nie sposób się wydostać. Poczucie klaustrofobii wzmaga jeszcze rosnąca z każdą chwilą świadomość, że gdzieś tam czai się niewytłumaczalna siła, przed którą nie można uciec. Początkowo ledwo wyczuwalne napięcie w pewnym momencie zaczyna rosnąć z oszałamiającą prędkością, by doprowadzić do tragicznego finału. Pomiędzy tymi dwoma punktami czytelnik odnajdzie cały kalejdoskop zwrotów akcji, niespodziewanych zgonów, dramatycznych scen, ale pozbawionych tandetnego patosu.

Widać, że współpraca z Jerzym Szyłakiem wzbogaciła inwencję utalentowanego twórcy, pozwalając mu szerzej rozwinąć skrzydła. Niniejsza publikacja stanowi dowód na to, że komiks nie jest prostą syntezą sztuk plastycznych i literatury – tutaj nie można oderwać nastrojowej, przypominającej miejscami marzenie senne oprawy graficznej od scenariusza. Stanowią dla siebie idealne dopełnienie, roztapiając się w sobie nawzajem, przekraczając własne granice i stając się czymś zupełnie nowym. Na myśl przychodzi tylko jedno medium, które można by z nim porównać – kino. I tutaj autorzy puszczają perskie oko do czytelnika, pozwalając nam momentami spojrzeć przez obiektyw jednego z bohaterów, który usilnie nagrywa całość wydarzeń na taśmę filmową. Siła „Rewolucji”: “Na morzu” tkwi również w niezwykłej ilości podobnych aluzji i sugestii, które czytelnik może odszukać na ich kartach.

Zgodnie z obietnicą złożoną przez Mateusza Skutnika  następne tomy “Rewolucji” mają ukazywać się co roku. Z niecierpliwością czekam na kolejną odsłonę intrygującego cyklu.

Ania Stańczyk

Utrzymana w konwencji steampunk błyskotliwa seria Rewolucje Mateusza Skutnika w subtelny i stonowany sposób opowiada o erze silnika parowego, epokowych wynalazkach i ich twórcach. Utalentowany artysta nie unika gorzkiej refleksji nad ludzkim dążeniem do zrewolucjonizowania świata, niejednokrotnie spoglądając sceptycznie na gwałtowny rozwój cywilizacji technologicznej. Do współpracy nad tworzeniem szóstego albumu z cyklu, zaprosił doświadczonego scenarzystę Jerzego Szyłaka. Czy okazało się to trafnym zabiegiem?

Mateusz Skutnik, jak na prawdziwego sztukmistrza przystało, lubi zaskakiwać swych zagorzałych fanów. Szósty album Rewolucji to prawie dziewięćdziesięciostronicowa, wielowątkowa opowieść w całości rozgrywająca się na ekskluzywnym statku pasażerskim o iście gargantuicznych rozmiarach. Klimatyczny ilustrator surrealistycznych Morfołaków, połączył swe siły ze scenarzystą wstrząsającej trylogii “Sz”, a na łamach recenzowanej pozycji zaprezentował całe gro oryginalnych postaci. Całość spowił całunem zbudowanym z makabreski i czystej grozy. Nie ominął, charakterystycznych dla tej serii, dysput o tryumfujących w tamtych czasach wynalazkach oraz aury tajemniczości.

Zdenerwowanie kapitana statku, opanowanie witającej klasyczną muzyką orkiestry, zniecierpliwienie pasażerów i ich zachwyt z uczestnictwa w rejsie oraz strach związany z zagadkowym więźniem przetransportowanym na dolny pokład pod zasłoną nocy. Takie też emocje towarzyszą swoistemu preludium Na morzu, w którym poznajemy główne postaci dramatu. Wśród setek pasażerów, znajdziemy zarówno – bogatych przedsiębiorców, dystyngowanych dżentelmenów, eleganckie kobiety, zamkniętego w sobie naukowca, czy kamerzystę filmującego to wzniosłe wydarzenie przenośnym kinematografem. Jeśli chodzi o ostatnią z przedstawionych osób, to jest to ukłon w stronę otwierającej trzeci album z serii noweli Kinematograf, którą w 2009 roku zekranizował sam Tomasz Bagiński. Przejmujący epizod pochłoniętego nowym wynalazkiem niespełnionego filmowca, jeszcze bardziej wzmacnia dramatyzm osamotnionego wynalazcy z trzeciego tomu.

Fabuła albumu rozwija się w ślimaczym tempie. Poznajemy poszczególnych bohaterów, ich marzenia, pragnienia, czy przyzwyczajenia. Od pierwszej strony można wyczuć zapach tragedii, która czym bliżej końca opowieści, przybiera na sile. W przeciwieństwie do sławetnej katastrofy Titanica, w szóstym tomie Rewolucji przyczyna katastrofy, przyjmuje bardziej “upierzoną” postać, a powiedzenie “Orkiestra gra do końca” zawiera groteskowo-makabryczny wydźwięk.

Ważne miejsce w albumie zajmuje burzliwa konfrontacja sztuki teatralnej ze sztuką filmową. Widzimy to, zarówno w scenie publicznego wyświetlania uprzednio nagranego filmu oraz krótkim, acz krwawym występie trupy aktorskiej, a przede wszystkim rozmowie “zapalonego” filmowca z przypadkowymi pasażerami. Kto wychodzi zwycięsko z tej konfrontacji to kwestia indywidualnego podejścia czytelnika, choć sami autorzy opowieści graficznej jasno opowiadają się za jedną ze stron tego konfliktu.

Rewolucje – Na morzu to album wręcz genialny, pełen apetycznych smaczków, zaskakujących zwrotów akcji i masy smutnych zgonów. Mimika udziwnionych twarzy poszczególnych bohaterów oraz całostronicowe kadry kolejnych etapów morskiej podróży są wręcz mistrzowskie, a operowanie sepiowymi barwami idealnie współgra z ponurą fabułą komiksu.

Mateusz Skutnik słusznie postąpił, iż złączył umysły z profesorem Jerzym Szyłakiem (który niejednokrotnie pochlebnie wyrażał się o talencie Mateusza). Dzięki temu wciągająca seria zyskała dodatkowe atuty, a autorzy podeszli do prezentowanej problematyki w pełen maestrii sposób. Czekam na kolejne wspólne projekty. Szczególnie na przygotowywany właśnie siódmy tom Rewolucje – We mgle, który (jak możemy dostrzec na zamykającym album kadrze) będzie swobodną wariacją przygód, przeżywającego swą drugą młodość, Sherlocka Holmesa. Bądźmy cierpliwi. A do tego czasu – Grać panowie, grać!

Ocena: 9,5/10

Mirosław Skrzydło

Ostatni rejs.

Tym razem do stworzenia najnowszego tomu „Rewolucji” Mateusz Skutnik zaprosił Jerzego Szyłaka. Powstała bardzo subtelna historia.

Jerzy Szyłak jako scenarzysta lubi sobie poświntuszyć, a większość jego komiksów kręci się wokół seksu. Tak było również w przypadku wcześniejszych pozycji (cóż za niefortunne słowo) stworzonych do spółki z Mateuszem Skutnikiem – „Alicji” i „Wyznań właściciela kantoru”. W „Rewolucjach. Na morzu” Szyłak zrezygnował ze swojej ulubionej tematyki, ale i tak pod jego wpływem ostatni tom serii Mateusza Skutnika zmienił jej oblicze.

„Rewolucje” są cyklem dość szczególnym. Skutnik stworzył w nim świat łudząco podobny do naszego, zamieszkany przez humanoidalne istoty, w którym rozwój cywilizacyjny potoczył się trochę innymi torami niż u rasy ludzkiej. Tę komiksową rzeczywistość poznajemy nie poprzez polityków czy artystów, ale osobistości nauki – to oni są tutaj motorem napędowym świata. Chodzi o naukowców-romantyków rodem z XIX wieku – szaleńców, pasjonatów, straceńców, którzy swoim badaniom i teoriom są w stanie poświęcić życie. Główny bohater nowelki „Kinematograf” z albumu „Monochrom” pracuje nad kolorowymi ruchomymi obrazami (czarno-biały film uznaje za półprodukt), a jednocześnie doświadcza niespodziewanej śmierci żony. Innych z kolei dotyka atak geniuszu, niezwykłej choroby, pod wpływem której doznają olśnienia i czym prędzej spisują swoje myśli w opasłe tomy, zanim zakończą swój żywot gwałtowną śmiercią. Los człowieka zakochanego w nauce, poszukiwanie sensu rzeczywistości, melancholijny nastrój opowieści – wszystko to charakteryzowało dotychczas wydane tomy serii. Teraz Skutnik postanowił od tego odpocząć.

„Na morzu” to komiks, który chętnie poddałby analizie Umberto Eco. Fabuła, na pierwszy rzut oka prosta i przyjemna, korzysta ze schematów kryminału i thrillera. Do tego znajdziemy tu trochę intertekstualnych nawiązań, na czele z „Ptakami” Hitchcocka, wokół których kręci się główny wątek opowieści. Zresztą filmowy kontekst ciągnie się aż do końca tomu. Nieprzypadkowo, wszak Szyłak to przecież nie tylko badacz komiksu, ale także znawca X muzy. „Na morzu” jest niezobowiązującą, acz subtelną zabawą w wyłapywanie konwencji, nawiązań i smaczków. Choć zmienił się charakter opowiadanej historii, rysownik pozostał wierny swojemu stylowi. Nadal posługuje się swobodną, surową kreską i doskonale panuje nad kolorem, częstując nas stonowaną akwarelą. Akcja dzieje się na morzu, więc kadry toną w odcieniach błękitów, morskiej zieleni i szarości.

Fani „Rewolucji” stroną graficzną zapewne będą oczarowani. A scenariuszem? Jednorazowy skok w bok może odświeżyć cykl, ale drugi raz ten sam numer nie przejdzie. Tym bardziej że choć Skutnik stworzył komiks o naukowcach, nigdy nie była to seria hermetyczna. Co docenili również redaktorzy magazynów komiksowych na Zachodzie, drukując niektóre nowelki z „Rewolucji”, chociażby w znanym na całym świecie słoweńskim „Striburgerze”. Miejmy nadzieję, że na fali nowej mody na ekranizację polskich historii obrazkowych – po „Jeżu Jerzym” i nadciągającym „Wilq” – seria Skutnika doczeka się w końcu dobrej wersji filmowej. Wprawdzie mieliśmy już ekranizację wspomnianego wyżej „Kinematografu”, ale krótkometrażówka, jaka kilka lat temu wyszła spod ręki Tomasza Bagińskiego, była zimna, bezduszna i zupełnie nie oddawała uroku pierwowzoru. Przydałoby się tłumaczenie na język obcy, bo dzięki swojemu uniwersalnemu charakterowi, to jedna z najciekawszych polskich serii komiksowych na eksport.

Sebastian Frąckiewicz

„Rewolucje” Mateusza Skutnika to z pewnością jedna z najciekawszych serii komiksowych publikowanych obecnie w Polsce – tym bardziej jesteśmy dumni, że pierwszy to cyklu pierwotnie opublikowany był na łamach „Esensji”. Połączenie estetyki steampunku z alternatywnym spojrzeniem na kluczowe wydarzenia historii ludzkości, nutką (a nawet nutą) surrealizmu i zaskakująca formą graficzną z groteskowymi twarzami bohaterów, nadającymi wszystkim wrażenia anonimowości było z pewnością jedynym takim dziełem w polskim komiksie. Na rynku pojawił się już tom szósty opowieści, zatytułowany „Na morzu”, w którym po raz pierwszy Skutnik ma współautora scenariusza. Jest nim nie byle kto, bo sam Jerzy Szyłak, uznany popularyzator komiksu i twórca nieraz kontrowersyjnych scenariuszy.

Jak jest efekt tej współpracy? Oczywiście trudno powiedzieć, kto dokładnie za co odpowiadał, ale czytając komiks ma się wrażenie większej fabularnej spójności opowieści niż w poprzednich tomach. „Na morzu” to po prostu historia pewnego dramatycznego rejsu, losów nieźle scharakteryzowanych bohaterów, przewrotnie spuentowana. Całość, pomimo wprowadzania intrygujących elementów steampunkowych, najbliższa jest klasycznej opowieści grozy, czerpiącej bezpośrednio z Hitchcocka.

Przyznać jednak należy, że pomysł wstępny – rejsu luksusowym transatlantykiem – wyraźnie nawiązuje do „Titanika” (aż się wygląda gór lodowych po drodze). Na pokład statku wsiadają pasażerowie – naukowiec-wynalazca, filmowiec z kinematografem, milioner, pewne małżeństwo, prywatny detektyw, a także pewien tajemniczy więzień, najprawdopodobniej seryjny morderca, o którym policjanci wspominają, że „skonstruował urządzenie, za pomocą którego mordował ludzi na odległość”. W tym czasie oczywiście okrętuje się obowiązkowa orkiestra, która, jak każe tradycja, powinna grać do końca.

Skutnik dawkuje nam elementy swego uniwersum, ale są to elementy fascynujące. Pylony emanujące polem elektromagnetycznym, latające holowniki-sterowce, niektóre kadry oglądamy okiem prostej kamery. Kluczowa dla fabuły będzie jednak atmosfera zagrożenia, nie od początku oczywista, autorzy mylą tropy (np. dyskusją o szalupach), by wreszcie rozwinąć opowieść w określonym kierunku, zafundować nam hekatombę i przewrotną pointę. Pointę, którą można interpretować na różne sposoby – jako ironię losu, przypomnienie o podstawowych wartościach, krytykę dehumanizacji, bądź po prostu żart autorów. Tak czy inaczej – owa pointa znakomicie podsumowuje kolejny bardzo dobry album w cyklu.

Konrad Wągrowski

Rewolucje 6: na Morzu

Scenariusz: Jerzy Szyłak | rysunki: Mateusz Skutnik

sample pages / przykładowe plansze

Important note for english speakers: Yes, you can buy this book and still read it, because we enclose an english translation, and not only that – along that translation we’ll print a never before seen watercolour picture corresponding to the album, but not featured in the album itself, so in a way you’ll be getting more than the polish reader. You’re welcome. :D

• wydawnictwo: Timof Comics
• cena z okładki: 69 pln
• rok wydania: 9/2011
• liczba stron: 88
• format: 210X290 mm (A4)
• oprawa: twarda
• papier: kreda
• druk: kolor

Po raz pierwszy w historii świata Rewolucji do głosu dochodzi profesor Jerzy Szyłak i jego wyobraźnia. Scenariusz niniejszego albumu wymyśliliśmy wspólnie, przerzucając się na gorąco pomysłami – coraz to lepszymi, przynajmniej w naszym mniemaniu. Gdy w końcu strzeliłem pomysł na zakończenie albumu – na kilka chwil zapadło głuche milczenie. Wiedzieliśmy że udało nam się wymyśleć coś dobrego. Wszystko to działo się w 2004 roku, w roku pierwszych albumowych Rewolucji wydanych w Egmoncie. Profesor Szyłak później spisał pełny scenariusz na podstawie naszych luźnych pomysłów i… scenariusz ten trafił do szuflady, czekając na lepsze czasy. Może lepsze nie jest dobrym określeniem – na czasy w których będę w stanie go odpowiednio zrealizować. Z rozmachem, na który ten scenariusz zasługiwał. Siedem lat później ten moment przyszedł. Oto on. Po drodze rozrósł się z normalnego, 46-stronicowego albumu do 84-stronicowego tomiszcza. Jest to obiektywnie patrząc dobry znak, ponieważ ten sam los był udziałem mojego najlepszego komiksu jaki kiedykolwiek stworzyłem – szorta Kinematograf. Tam też pozwoliłem sobie nie liczyć godzin ni stron. Kinematograf z kilkustronicowego założenia urósł do 17 stron i na dobre to mu wyszło. Mam nadzieję że na równie dobre wychodzi to również temu albumowi. Przeczytajcie, skomentujcie, porozmawiamy.

see also:

• unpacking;
• sketches;
• finishing timestamp;

Recenzje:

• Kuba Jankowski na Polterze;
• Tomasz Pstrągowski na Komiksomanii;
• Mamoń na Independent;
• Przemek Gulda w Wyborczej;
• Konrad Wągrowski na Esensji;
• Sebastian Frąckiewicz na Onecie;
• Mirosław Skrzydło na Gildii;
• Ania Stańczyk na Paradoksie;
• Gonz u Gonza;
• Artur Maszota na Booklips;

Titanic, reż. A. Hitchcock

“Rewolucje” Mateusza Skutnika to jedna z najciekawszych i najbardziej ambitnych serii na polskim rynku komiksowym. A najnowszy album, “Na morzu”, udowadnia, że jej autor jest w świetnej formie. To świetnie napisana i wciągająca historia – unikająca hermetyczności poprzednich tomów i inteligentnie grająca z oczekiwaniami czytelnika.

Ukazująca się od 2004 roku seria “Rewolucje” opowiada o świecie stojącym u progu rewolucji przemysłowej, przypominającym naszą rzeczywistość na przełomie wieków XIX i XX. Steampunkowe dekoracje, klimat fin-de-siecle, przedziwne wynalazki łączące w sobie maszyny parowe z tajemniczymi mocami i bardzo charakterystyczna stylistyka sprawiły, że projekt Skutnika zyskał sobie przychylność krytyków i uznany został za jeden z najoryginalniejszych tytułów współczesnego polskiego komiksu. Ale lektura “Rewolucji” nigdy nie była łatwa – artysta kolejne tomy wydawał dość rzadko, chętnie korzystał z fragmentarycznej formuły, rozrzucał tropy i powracał do nich nieoczekiwanie wymuszając na czytelniku uwagę i skupienie.

Tym razem Skutnik zaprosił do współpracy Jerzego Szyłaka – scenarzystę komiksowego i filmoznawcę z Uniwersytetu Gdańskiego – i bardzo wyraźnie widać jego wpływ na nowe “Rewolucje”. Fabuła, opowiadająca o tajemniczym rejsie, podczas którego dochodzi do coraz bardziej makabrycznych wypadków, opowiedziana jest bardzo klarownie, bohaterowie są wystarczająco charakterystyczni (wcześniej czasami trudno ich było od siebie odróżnić), a napięcie budowane jest w tradycyjnym, filmowym stylu. Tę filmowość czuć także w scenariuszowych inspiracjach Szyłaka i Skutnika, odwołujących się do “Ptaków” Alfreda Hitchcocka.

Tragiczny los bezimiennego okrętu, na pokładzie którego rozgrywa się akcja, wydaje się być przesądzony. Utwierdzają nas w tym nie tylko odwołania do tragedii Titanica (pierwszymi załogantami okrętu są muzycy orkiestry) czy Hindenburga, ale i ponury wstęp, w którym poznajemy bezwzględnego mordercę odpowiedzialnego za śmierć ponad setki osób – sekretnego pasażera okrętu. Tą postacią Skutnik i Szyłak długo będą zwodzić czytelnika i to dzięki jej obecności uda im się go zaskoczyć w końcówce.

Jednak rozwiązanie fabularnej tajemnicy, to nie jedyne, co proponują “Rewolucje”. Skutnikowi raz jeszcze udało się bowiem wyczarować niesamowity, magiczny świat, o którym czytelnik chce wiedzieć jak najwięcej. Czytając komiks jesteśmy świadkami ścierania się dwóch światów, starego i nowego porządku. Z jednej strony mamy więc szybko postępującą nowoczesność, z jej niesamowitymi wynalazkami, olbrzymim, nowoczesnym okrętem i raczkującą kinematografią, z drugiej zaś przedstawicieli bardziej tradycyjnego świata – drobnomieszczańskie rodziny na wakacjach i sławnych aktorów teatralnych pewnych, że ich sławie nigdy nie zagrozi film. Rozmawiają oni ze sobą o zmieniającej się moralności i, jak na album pisany przez filmoznawcę przystało, o potencjale kinematografii. Nie wiedzą, że prawdziwe zagrożenie przyjdzie z zupełnie innej strony, po równo uderzając we wszystkich.

Nie wiem czy “Na morzu” to nie najlepszy jak dotąd album serii. Sprawnie poprowadzony, opowiadający wciągającą historię, w inteligentny sposób wodzącą za nos czytelnika. Zapraszający do niesamowitego, szczegółowo zaplanowanego świata. I chyba dobrze by było, gdyby współpraca z Szyłakiem nie była jednorazowa.

Tomasz Pstrągowski | 16.09.2011

Kres świata „Rewolucji”

Do takiego wniosku można dojść po lekturze najnowszego komiksu z cyklu „Rewolucje”. Album „Na morzu” wywraca dotychczasowy obraz świata wykreowanego przez Mateusza Skutnika.

A świat ten od samego początku podporządkowany był wynalazcom – przenośnego telefonu (który tylko czasami traci jeszcze zasięg), promieni roentgenowskich, kinematografu, machinerii do zawracania czasu czy holografów. Mateusz Skutnik skutecznie utrwalał go w czterotomowym cyklu wydanych przez Egmont (w albumach „Parabola”, „Elipsa”, „Monochrom” i „Syntagma”). Zabierał czytelnika do pracowni – na strychy, do piwnic – gdzie bohaterowie dłubali sobie przy swoich odkryciach, a nawet do dalekiej Kambodży i na Biegun Północny, gdzie objawiały się niektóre z wynalazków. Wszędzie rysował swoje charakterystyczne postaci z dużymi głowami, stworzone z – wydawać by się mogło – „niedbale” stawianych na papierze kresek. Dorabiał do nich „koślawe” krajobrazy, pomalowane zimnymi barwami – fioletami, zielenią, brązami. Nieco inny był już piąty tomik – „Dwa dni” – wydany już przez oficynę Timof i cisi wspólnicy. Pozbawiony słów, klimatyczny, bardziej epicki (i w mniejszym formacie). Opowiedziany wręcz niczym krótka animacja.

Ale „Na morzu” są już prawdziwą rewolucją!

To ponadpełnometrażowy album, liczący w sumie blisko 90 stron. Napisania scenariusza podjął się tym razem nie Mateusz Skutnik, ale Jerzy Szyłak – autor kilku publikacji książkowych poświęconych komiksowi, oraz scenariuszy m.in. do Benka Dampca czy trylogii „Sz”; ze Skutnikiem współpracował już przy okazji „Alicji” – wariacji na temat książki Lewisa Carolla. Początkowo rewolucji nic nie zapowiada. Początek zresztą – utrzymany w fioletach – przypomina do złudzenia poprzednie albumy. Mamy wielki, zacumowany jeszcze w porcie statek, mamy nieco tajemniczości, gdy pod osłoną nocy trafia tu (nie, nie zdradzam zbyt wiele) wynalazca „machiny”, którą zamordował ponad sto osób na odległość.

Zaczynamy się zastanawiać cóż też może się jeszcze zdarzyć. Gdy nagle otrzymujemy zgoła odmienny obraz. Istną sielankę. Zaokrętowanie pasażerów, koniecznie przy dźwiękach kwartetu smyczkowego! Do tego morze, słońce, piękne widoczki, czasami tylko przeplatane scenkami spod pokładu, gdzie nie każdy znosi jak by chciał podróż. Ale jest to sielanka, która szybko zmienia się koszmar – świetnie zobrazowana przejściami graficznymi, np. przez okrętowy bulaj. I jest jak u Hitchcocka. Więcej nie zdradzę.

Muszę przyznać, że z ogromną przyjemnością znów sięgnąłem po „Rewolucje”. Z racji klimatu, z racji grafiki. Zresztą Skutnik rozwala mnie od czasów historii drukowanych m.in. jeszcze w magazynie AQQ, ukazującym się – jak to zabrzmi – na przełomie XX i XX wieku. Dlatego też cieszy zapowiedź kolejnych już „Rewolucji”. I dobrze, że nie jest to przyszłość widziana gdzieś daleko, „We mgle”. Choć taki właśnie tytuł ma nosić siódmy tom serii.

Mamoń